مهارت خوب گوش کردن با قصه‌خوانی
ساناز حشمتی‌پور: کارشناس علوم تربیتی ؛ نویسنده کودک و نوجوان ؛ مربی مهارت های زندگی
مهارت گوش دادن، مهارتی است که باید آموزش داده شود و تقویت شود تا در کودکان و نوجوانان نهادینه گردد. علاوه بر راهکارهایی که در شماره قبل در مورد تقویت و آموزش این مهارت بیان شد، راهکارهای دیگری نیز وجود دارد
مهارت گوش دادن، مهارتی است که باید آموزش داده شود و تقویت شود تا در کودکان و نوجوانان نهادینه گردد. علاوه بر راهکارهایی که در شماره قبل در مورد تقویت و آموزش این مهارت بیان شد، راهکارهای دیگری نیز وجود دارد که در این مطلب به آنها می‌پردازیم. یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت مهارت گوش کردن، قصه‌خوانی است. کمتر کودکی را می‌توان یافت که از شنیدن قصه لذت نبرد و آن را از صمیم دل دوست نداشته باشد، اما برای اینکه قصه برای کودکی لذت‌بخش باشد و ما را نیز به مقصودمان از قصه گفتن برساند، باید چند اصل مهم را در قصه گویی رعایت کرد.
مهم‌ترین و اولین اصل در مورد قصه‌خوانی، انتخاب موضوع و قصه مناسب است.
قصه مناسب چه قصه‌ای است؟
قصه باید با توجه به سن کودک انتخاب شود. مسلما قصه‌هایی که موضوع‌شان مختص گروه سنی که انتخاب می‌کنیم نباشد، جذاب نخواهند بود.
قصه باید جنبه مثبت و پر انرژی داشته باشد. قصه‌های غمگین و استرس‌زا را برای بچه‌ها انتخاب نکنید.
سعی کنید او را با خود به خرید کتاب یا کتابخانه ببرید تا خودش قصه مورد علاقه و کتاب مورد علاقه‌اش را انتخاب کند.
قصه‌های کوتاه و روان را انتخاب کنید و سعی نمایید کتاب، قصه یا قصه‌هایی کوتاه داشته باشد که کودک برای شنیدن پایان قصه زیاد منتظر نماند.
کتاب‌های مصور و رنگی را برای کودکان انتخاب کنید.
چالش در قصه خوانی
کودک‌تان را در شنیدن قصه به چالش بکشید
برای اینکه فرزندتان بیشتر به قصه خواندن علاقه‌مند گردد و مهارت گوش کردن در او تقویت شود، او را به چالش بکشید، چون هیچ کس دوست ندارد در بحث یا صحبت کردن، فقط شنونده باشد. پس با مشارکت بچه‌ها در این امر شنونده‌های بهتری خواهند بود.
کتابی که برای فرزندتان انتخاب کردید اگر عکس و تصویر داشت از او بخواهید برایتان تصویرخوانی کند و در حین خواندن کتاب با کودکان در مورد تصاویر آن صحبت کنید. به او بگویید به نظر تو تصویر چه چیزی را می‌خواهد نشان دهد؟ البته سعی کنید در این مسئله با او هم‌صحبت شوید و به صورت سوال و پاسخ اجباری از او نپرسید تا او آزادانه احساس واقعی خود را بیان کند.
از او غیر مستقیم بخواهید خودش را به جای شخصیت داستان بگذارد؛ به جای او فکر کند، تصمیم بگیرد و عمل کند، مثلا بگویید تو اگر به جای خرگوش، پسرک و … (شخصیت‌های داستان) بودی چه می‌کردی؟ در این مرحله سعی کنید زیاد با بچه‌ها صحبت نکنید که از موضوع قصه دور نشوند و یا از شنیدن داستان خسته نشوند.
سعی کنید در حین خواندن از جملات طنز استفاده کنید.
صدای خود را در خواندن قصه بالا و پایین ببرید و ریتم صحبت را رعایت کنید، یعنی قسمت‌های مهم را با صدای گیرا و بلند بخوانید و همیشه با صدایی همراه با آرامش و مهربانی قصه را بخوانید و تا حد امکان صدای خود را برای شخصیت‌های مختلف، تغییر دهید.
از او بخواهید تا با توجه به شنیدن قصه، پایان آن را حدس بزند.
در آخر از او بخواهید نتیجه‌ای که از داستان می‌گیرد را برایتان بازگو کند.
می‌توانید به کودک‌تان بگویید: «عزیزم، ۵ یا ۱۰ کلمه (نسبت به سن کودک‌تان) از داستان را که در خاطر داری، برایم بگو».
از افراط بپرهیزید
البته در نظر داشته باشید لازم نیست تمام این مراحل را در خواندن یک قصه به کار ببرید، چون کودک شما با به چالش کشیدن‌های افراطی ممکن است از قصه شنیدن خسته شود. پس فقط دو یا سه مورد را به کار ببندید، کافی است.
قصه‌های خواب
برای خوابیدن کودک‌تان اگر قرار است قصه بگویید، قصه‌هایی با موضوع آرام و بدون هیجان انتخاب کنید. با صدای آرام و ریتم منظم صدا قصه را بخوانید. در داستان موقع خواب کودک را به چالش نکشید. حتما قصه موقع خواب شاد باشد و استرس و نگرانی نداشته باشد. قصه‌های کوتاه را انتخاب کنید. با فاصله نزدیک و با در آغوش گرفتن او قصه را بخوانید.
حرف آخر
برای تقویت این مهارت در کودک‌مان، مانند سایر مهارت‌ها باید خودمان الگوی مناسبی باشیم و حس همدلی و شنونده خوبی بودن در مقابل فرزندمان در ما شکل گرفته باشد.
والدین آگاه، آرام و منطقی (سهل‌گیر یا سخت‌گیر نباشند)، کودکانی با مهارت را تربیت خواهند کرد. با کودکان‌مان همراه باشیم تا حس مالک بودن ما بر آنها را به کودکان القا نکنیم. کودکان در فضای دوستی بهتر رشد پیدا می‌کنند.
دیدگاهتان را بنویسید